Het strafrecht bevat de normen die in de samenleving van zo groot belang worden geacht dat de personen die daarmee in strijd handelen door de overheid kunnen worden vervolgd en bestraft. Het omvat ook de regels die bij die vervolging en bestraffing in aanmerking moeten worden genomen (strafprocesrecht). Als rechtsregels worden overtreden, kunnen sancties worden opgelegd: privaatrechtelijke, bestuursrechtelijke en strafrechtelijke.
1 .4 Publiekrecht 23
• Voorbeeld Privaatrechtelijke sanctie: de veroordeling van een garagebedrijf tot het betalen van schadevergoeding omdat het verzuimd heeft de remmen van een auto goed te repareren, waardoor een verkeersongeluk is ontstaan. Bestuursrechtelijke sanctie: het door de gemeente afbreken van een zonder bouwvergunning gebouwde schuur. Strafrechtelijke sanctie: de gevangenisstraf die wordt opgelegd in geval van een bankoverval.
Het strafrecht is dat deel van het publiekrecht dat zich bezighoudt met strafsancties. Die zijn gericht tegen de persoonlijke vrijheid van een persoon of tegen zijn vergaderruimte amsterdam vermogen. De strafrechtelijke sancties verschillen van de privaatrechtelijke en de bestuursrechtelijke sancties, die er slechts op gericht zijn het verstoorde evenwicht te herstellen: de schadevergoeding is de compensatie van de geleden schade; burgemeester en wethouders mogen alleen het illegaal gebouwde gebouw laten afbreken en ook niet méér dan dat. De strafrechtelijke sancties hebben een uitgebreidere werking. Bij een bankoverval is de kwestie niet opgelost als het gestolen goed wordt teruggegeven. Er volgt nog een strafrechtelijke sanctie. Het strafrecht herstelt niet het leed dat door de bankoverval teweeg is gebracht. Feitelijk zorgt het strafrecht voor een vermeerdering van het leed. De bankovervaller wordt namelijk opgesloten, een maatregel die gewenst wordt. Het is echter de behandeling van een mens die juist in het algemeen voorkomen wordt. Het strafrecht bevat aldus het element van de vergelding, wat een belangrijk verschil is met de sancties op grond van het privaatrecht en het bestuursrecht. Dit komt nog sterker tot uitdrukking bij overtreding van die strafrechtelijke normen waarbij niet direct een slachtoffer is aan te wijzen. Bij een verkeersovertreding, zoals rijden onder invloed, zijn meerdere sancties denkbaar. Afhankelijk van de ernst van de overtreding kunnen deze variëren van een tijdelijk rijverbod tot een verplichte bloedproef, gevolgd door hechtenis en/of geldboete.
Het speciale karakter van het strafrecht maakt het nodig om precies de bevoegdheden te regelen van de ambtenaren (meestal van de politie) die namens de staat voor de opsporing en vervolging van daders van strafbare feiten zorgen. Zo moet de burger die geen strafbaar feit heeft begaan, beschermd worden tegen de staat, die hem ten onrechte daarvan verdenkt. Die bescherming is te vinden in het strafprocesrecht.